Bilgisayarlararası iletişimin başladığı günden itibaren farklı bilgisayar sistemlerinin birbirleri arasındaki iletişim daima en büyük problemlerden birisi olmuş ve bu sorunun üstesinden gelebilmek için uzun yıllar boyunca çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda 1984 yılında Açık Sistem Bağlantı Kaynak Modeli (Open Systems Interconnection-OSI)’yi geliştirilmiştir. Bu model sayesinde değişik bilgisayar firmalarının ürettikleri bilgisayarlar arasındaki iletişim satandartlaştırılmıştır ve değişik sistemler arası uyumsuzluk sebebi ile ortaya çıkan iletişim sorununu ortadan kaldırılmıştır. OSI referans modelinde, iki bilgisayar sistemi arasında yapılacak olan iletişim problemini çözmek için 7 katman bulunmaktadır.
7. Uygulama Katmanı (Application Layer)
Kullanıcıya en yakın olan katmandır. Uygulama programlarının ağa erişimi için gerekli işlevleri kapsar. Kullanıcının etkileşimde bulunduğu uygulama programları doğrudan bu katmanla iletişim içindedir.
HTTP: Hyper text transfer protocol
HTTPS: Secure Hypertext Transfer Protocol
SMTP:Simple Mail Transfer Protocol
FTP : File Transfer Protocol
TFTP: Trivial File Transfer Protocol
WWW : World Wide Web
6. Sunum Katmanı (Presentation Layer)
Bu katmanda gelen paketler bilgi haline dönüştürülür. Bilginin karakter set çevrimi veya değiştirilmesi, şifreleme vs. görevlerini bu katman üstlenir. Sıkıştırma/ Açma, şifreleme/şifre çözme, EBCDIC-ASCII dönüşümü ve ters dönüşüm gibi işlevlerin yerine getirilmesini sağlar.
ASCII
JPEG
PICT
TIFF
MIDI
MPEG
HTML
5.Oturum Katmanı (Session Layer)
İki bilgisayar üzerindeki uygulamaların birbirini fark ettiği katmandır. Bilgisayarlar arasında gerekli oturumun kurulması, yönetilmesi ve sonlandırılması işlevlerini yerine getirir. İletişimin mantıksal sürekliliğinin sağlanması için iletişimin kopması durumunda bir sekronizasyon noktasından başlayarak iletimin kaldığı yerden devam etmesini sağlar. Birim Segmenttir.
İletişim Yöntemleri : tek yönlü(simplex) , yarı çift yönlü (half duplex), çift yönlü(full duplex)
NFS : network file system
SQL :structured query language
ASP : apple talk session protocol
*DHCP
Telnet :
4.Ulaşım/Taşıma Katmanı (Transport Layer)
Bu katman yazılım katmanları ile uygulama katmanları arasında bağlantı sağlar. Gelen bilginin doğruluğunu kontrol eder. Bilginin taşınması esnasında oluşan hataları yakalar ve bunları düzeltmek için çalışır. Bilginin son alıcıda her türlü hatadan arındırılmış olarak elde edilebilmesini sağlar.
Üst katmandan aldığı verileri bölümlere (segmentlere) ayırarak bir alt katmana iletir. Bir üst katmana bu bölümleri birleştirerek sunar.
TCP : Transmission Control Protocol
UDP : User Datagram Protocol
SPX : Tıpkı TCP gibi taşıma katmanında TCP görevleri mantığınca çalışır.
3. Ağ Katmanı (Network Layer)
Sunucular arası yönlendirme dahil olmak üzere kaynaktan hedefe paketin iletilmesinden sorumludur, halbuki veri bağlantı katmanı aynı bağlantı üzerindeki çerçevenin iletilmesinden sorumludur.
IP: Internet Protocol Address
IPX:
IPv4: İnternetin standart-tabanlı çalışma metodlarının çekirdeği olmuştur.IPv4 hala şu ana kadar en geniş alana yayılmış olan İnternet Katman Protokoludur. 2010 itibari ile IPv6’nın yayılması hala başlangıç aşamasıdadır.
IPv6 : 32 bitlik bir adres yapısına sahip olan IPv4’ün adreslemede artık yetersiz kalması ve ciddi sıkıntılar meydana getirmesi üzerine geliştirilmiştir. IPv6, görüntü ve ses paketlerine “öncelikli pakettir” ibaresi atanarak bunlara trafikte öncelik tanımasına olanak sağlamaktadır.
Router: Yönlendirici => Veri paketlerinin ağlar arasında yollarını bulmaları görevini üstlenir.
2. Veri Bağlantısı Katmanı (Data Link Layer)
Ağ katmanından aldığı veri paketlerine hata kontrol bitlerinin ekleyrek çerçeve (frame) halinde fiziksel katmana iletme işinden sorumludur. İletilen çerçevenin hatalı olup olmadığını da kontrol eder, gerekirse yeniden gönderilmesini sağlar. Donanım katmanına erişmek ve kullanmak ile ilgili kuralları belirler. Veri bağlantısı katmanının büyük bir bölümü ağ kartı içinde gerçekleşir. Veri bağlantısı katmanı ağ üzerindeki diğer bilgisayarları tanımlama, kablonun o anda kimin tarafından kullanıldığının tespiti ve fiziksel katmandan gelen verinin hatalara karşı kontrolü görevini yerine getirir. İki alt bölüme ayrılır. LLC ve MAC
LLC (Logical Link Control) : LLC alt katmanı bir üst katman olan ağ katmanı için geçiş görevi görür. Protokole özel mantıksal portlar oluşturur. (service acsess point) Böylece kaynak ve hedef makinada aynı protokoller iletişime geçebilir. (TCP/IP) Ayrıca veri paketlerinden bozuk gidenlerin veya alınanların tekrarlanmasını sağlar. Flow Control yani alıcının işleyebileceğinden fazla veri paketi gönderilerek boğulmasını engellemek de LLC nin görevlerindendir.
MAC (Media Access Control) : MAC alt katmanı veriyi hata kontrol kodu (CRC), alıcı ve gönderenin MAC adresleri ile beraber paketler ve fiziksel katmana aktarır. Alıcı tarafta da bu işlemleri tersine yapıp veriyi veri bağlantısı içindeki ikinci alt katman olan LLC’ye aktarmak görevi yine MAC alt katmanına aittir.
Protokolleri : Ethernet, ISDN( Integrated Services Digital Network), Frame Relay, Wi-Fi, Switch ve Bridge
1. Donanım Katmanı (Physical Layer)
Bu katmanda tanımlanan standartlar taşınan verinin içeriğiyle ilgilenmezler. Daha çok işaretin şekli, fiziksel katmanda kullanılacak konnektör türü, kablo türü gibi elektriksel ve mekanik özelliklerle ilgilenir. İki tarafta aynı kurallar üzerinde anlaşmamışsa veri iletimi mümkün değildir. Örneğin bir taraf sayısal 1 manasına gelen elektrik sinyalini +5 volt ve 2 milisaniye süren bir elektrik sinyali olarak yolluyor, ama alıcı +7 volt ve 5 milisaniyelik bir sinyali kabloda gördüğünde bunu 1 olarak anlıyorsa veri iletimi gerçekleşmez.
Gönderen tarafta fiziksel katman bir ve sıfırları elektrik sinyallerine çevirip kabloya yerleştirirken, alıcı tarafta fiziksel katman kablodan okuduğu bu sinyalleri tekrar bir ve sıfır haline getirir.
Üreticiler (örneğin ağ kartı üreticileri) bu problemleri göz önüne alarak aynı değerleri kullanan ağ kartları üretirler. Böylece farklı üreticilerin ağ kartları birbirleriyle sorunsuz çalışır.
HUB (Göbek): bir porttan gelen paketleri diğer bütün portlara yayın (boardcast) şeklinde ileten ağ aygıtı.
10BaseT : Star-bus topoloji kullanan ethernet kablolama sistemini tanımlar. İsmindeki 10 maksimum hızını yani 10Mbit de çalıştığını belirtir.
100BaseT :
RJ-45 (Registered Jack 45): Üzerinde 8 adet metal bağlantı noktası bulunan konnektör. Bilgisayarlar arası iletişimde ve bilgisayarların yerel ağa bağlanmasında kullanılan ve ethernet olarak isimlendirilen bağlantı kablolarının ucunda yer alır.
RJ 45 Kablo
UTP : Kablo kablolama ve iletim açısından dünyada en çok kullanılan veri taşıma kablosu özelliğine sahiptir. Üzerinde herhangi bir folyo şilt ya da koruma kablonun türüne göre konmuştur.
|
OSI |
|||
|
Katmanlar |
Protokoller |
||
|
Uygulama Grubu Yazılım |
7 |
Application Layer | HTTP, HTTPS, WWW, SMTP, FTP |
|
6 |
Presantation Layer | ASCII, MPEG, MIDI, EBCDIC,TIFF,JPEG,PICT | |
|
5 |
Session Layer | NFS, SQL, ASP, | |
|
Yazılım Donanım Arası |
4 |
Tranport Layer | TCP, UDP, SPX |
|
Ağ Grubu Donanım |
3 |
Network Layer | IP, IPX,Router |
|
2 |
Data Link Layer | Ethernet, Fra Relay, ISDN, Switch, Bridge | |
|
1 |
Pyhsical layer | 10BaseT, 100BaseT, UTP, RJ-45, IEEE,802.5, HUB,REPEATER | |